Als kind had ik weleens van die momenten, vooral in de vakanties, dat ik kon hangen. Ik zeurde de oren van mijn moeders hoofd. Ik verveelde me zo. Ik wist niet wat ik moest doen. Gelukkig heb ik een wijze moeder en wist zij dat er niks mis is met verveling. Sterker nog, zij kende de schoonheid en kracht ervan.

Hut bouwen
Sommige moeders van vriendinnetjes bedachten allerlei activiteiten die zij konden gaan doen. Alles om de verveling tegen te gaan. “Heb je al een mooie tekening gemaakt?” “Pak je Playmobil tevoorschijn?” “Is het niet tijd dat je babypop in bad gaat?” “Misschien kun je je kamer opruimen?” “Zullen we naar het bos gaan?” “Een hut bouwen?” enz enz.

Nutteloos
Tegenwoordig is het een stuk lastiger om je te vervelen. Er is altijd wel iets te doen. En anders heb je altijd nog je telefoon. Dat was vroeger wel anders. Nutteloos stond je te wachten, in de file, op het perron, voordat de les begon, in je lunchpauze. Geen internet, geen mobieltjes, zelfs geen televisie overdag om je lekker af te leiden.

Even mail checken
Het viel me op hoeveel mensen er de trein op hun mobiel zitten. Ook in een winkelstraat kijken mensen misschien wel vaker op hun schermpje dan naar een etalage. Tijdens een saai moment grijpen we direct naar onze smartphone om Facebook, Instagram, What’s app, Snapshot of je mail te checken.

Emotioneel eetgedrag
Is het nu een voortuitgang dat we ons nooit meer hoeven te vervelen? Het gevoel van niet weten wat te doen is niet heel prettig. Sterker nog het kan soms slecht zijn voor je gezondheid. Mensen die zich vaak vervelen lopen meer risico op angst, depressie en verslaving. En op eetproblemen, zo blijkt uit een Amerikaans onderzoek waarin 139 personen een vragenlijst naar emotioneel eetgedrag voorgelegd kregen. Verveling zette de deelnemers aan tot meer eten.

Gevaar
Ook in het verkeer kan verveling heel gevaarlijk zijn. Zo toonde een Brits onderzoek onder ruim 1500 automobilisten. Mensen die zich sneller verveelden in het dagelijks leven deden dat ook achter het stuur. En zij waren vaker betrokken bij ongelukken. Oorzaak was dat verveelde rijders sneller afgeleid zijn bijvoorbeeld door wat er om hen heen gebeurt. Ook trapten ze vaker (onbewust) het gaspedaal wat dieper in en maakten ze meer gedachteloze foutjes.

Een hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Konstanz ontdekte dat er verschillende vormen van verveling zijn. Hij onderscheidt er 5:

1. Ontspannen verveling
   Je verveelt je maar niet al te erg. Het is neutrale verveling die zowaar best aangenaam kan zijn. Bijvoorbeeld na een drukke lange werkdag op de bank hangen en gedachteloos kijken naar een duffe soap serie.
2. Lamlendige verveling
   Een wat onaangenaam en onrustig maar tegelijkertijd ook lusteloos gevoel. Je gedachten dwalen af, je wilt eigenlijk wel iets doen maar weet niet wat en je onderneemt ook geen actie.
3. Zoekende verveling
   Een onaangenaam en nogal vervelend verveeld gevoel. Wat je aan het doen bent, interesseert je niet en je zoekt naar afleiding. Dat kan je aanzetten tot risicovol gedrag zoals What’s appen tijdens het auto rijden of chips snaaien. En het kan ook leiden tot creatieve ingevingen.
4. Reactieve verveling
   Je voelt je zeer onprettig en bent enorm rusteloos, op het agressieve af. Je ziet vast in een situatie en zou het liefste ontsnappen, maar dat kan niet. Grote kans dat je probeert die rusteloosheid af te reageren door te friemelen of met je voeten te bewegen.
5. Apathische verveling
   Je voelt je zeer onprettig maar je hebt niet de drang daar iets aan te veranderen. Doordat je aandacht geregeld wegzakt, zul je eerder fouten maken. Dit soort verveling is behoorlijk slecht voor de gezondheid en is zelfs enigszins te vergelijken met het gevoel van depressie.

Ontspanning
De meeste soorten van verveling zijn dus niet altijd zo slecht als we denken. Als we ons bewust zijn van het signaal dan weten we dat er niets anders op zit dan ons toe te geven aan het niets doen. Als we die leegte omarmen, gebeurt er iets. Marinus Knoope beschrijft in zijn boek De Ontknooping een andere kant. Knoope vertelt over zijn experiment waarin hij toegeeft aan zijn verveling. Het begon met wat gehang, aangevuld met een zeurderig verveeld geluid en het ontwikkelde zich naar binnen toe. Er ontstond een soort van Tibetaanse monnikengezang met de daarbij horende mediterende lichaamshouding. “Wat zich in mij leek te manifesteren als een ongezonde hang naar ledigheid, bleek een uiterst gezonde en waardevolle behoefte aan meditatie: naar contact met de leegte in mijzelf”, beschrijft Knoope. “Een toestand die niet kan worden bereikt door hard te werken, maar door juist helemaal niets te doen en dat is wat mijn lichaam mij vertelde als ik mij verveelde. Nu geniet ik van de leegte”. Aldus Marinus Knoope.

Omarm de leegte
Ik herken veel in het verhaal van Marinus. De schat achter het toegeven en doorleven van verveling is ware ontspanning. Genieten van het niets. Het omarmen van de leegte. Juist dan maak je contact met jezelf en je verlangens. Dan ontpopt de nieuwe wens en het creatieproces start opnieuw.

Stiltes laten vallen
Als coach ontmoeten we regelmatig mensen die liever niet stil zijn. Juist door stiltes te laten vallen, wat heel ongemakkelijk kan voelen voor beide partijen, help je de ander. In een tijdperk dat we eigenlijk nooit alleen zijn, zelfs op het toilet nemen veel mensen hun mobiel mee.. is het goed om onszelf weer te ontmoeten. Te luisteren naar wat er speelt. Of gewoon samen (me, myself and I) stil te zijn.

Wandelen
Mocht je coachee erg onrustig worden van jouw lange stiltes dan kan het soms gemakkelijker zijn om te gaan wandelen. Niet vanwege de afleiding, wel doordat je coachee dan wel moet gaan voelen, gaat bijna automatisch tijdens het lopen.

En nu ben ik stil…