Deze week is het weer de landelijke week van de Werkstress. Dit is een initiatief van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het doel van de week is om zoveel mogelijk werkende mensen te laten inzien dat werkstress te voorkomen is.
Ook wij coaches kunnen stress ervaren..  En we ontmoeten ook mensen die er aan lijden. Wat kun je ermee? Stress zowel op het werk als thuis heeft vaak iets te maken met zingeving.

Er is dit nu alles?
Vraag jij je ook wel eens af: waarom je coachee doet wat hij doet. Of juist iets niet doet. Wat drijft hem? Wat geeft hem de energie om werkelijk in actie te komen? Is het passie of een schuldgevoel? Omdat zijn verstand het zegt of omdat er toevallig iets gebeurt? Laten we eens inzoomen op de verschillende motieven waarom jouw coachee doet wat hij doet en hoe voorkom je dat hij erin doorschiet.

Interne drijfveren
Eigenlijk zijn twee soorten drijfveren te onderscheiden: Interne en externe drijfveren. Bij interne drijfveren doet je coachee de dingen uit zichzelf. In een ideaal situatie, wanneer hij lekker in zijn vel zit en een goed gevoel van eigenwaarde heeft, komt hij in actie omdat hij het leuk of interessant vindt. Hij heeft geen motivatieproblemen. Hij gaat gewoon aan de slag en zet door.
Een coachee die minder zelfverzekerd is en een negatiever zelfbeeld heeft, zal zich meer aantrekken wat anderen zeggen. Hij laat zich makkelijker beïnvloeden door de mening van anderen. Je ‘hoort’ te studeren, je ‘hoort’ carrière te maken, je ‘hoort’ een relatie te hebben. Hij doet de dingen niet omdat hij ze graag doet, maar omdat hij zich anders slecht en schuldig voelt. De coach uitdaging is dan om te werken aan zijn zelfvertrouwen. Want als hij zelfverzekerder is, kan hij de schuldgevoelens makkelijker naast zich neerleggen en durft hij te voelen en te doen wat hij zelf wilt.

Goed gevoel
Je hebt coachees die alles doen vanuit een goed gevoel. Vanuit liefde, passie, plezier of interesse. Hij kan ergens helemaal voor iets of iemand gaan omdat het goed voelt. De kans is groot dat hij geniet van het leven. Het is dan wel van belang dat hij heeft ontdekt waar zijn passies liggen en weet hoe hij die het beste kunt vormgeven.
Besef dat gevoelens niet altijd betrouwbaar zijn en vaak gericht op korte termijn. Nu voelt iets goed of slecht. Daardoor kan het zijn dat je coachee soms snel op geeft. Aan jou als coach om je coachee te spiegelen. Zit het tegen, nodig je coachee uit om zijn verstand te gebruiken om zich te motiveren. Zorg dat hij zijn doel voor ogen heeft en laat hem ervaren hoe het voelt als hij het zou opgeven. Doe het vanuit positiviteit. Maak het leuk, zodat er energie wordt gegenereerd

Het is verstandig..
Het tegenovergestelde is bijna een coachee die handelt vanuit zijn verstand. Het is bijvoorbeeld zinvol, belangrijk, waardevol of verstandig. Hij laat zich daarbij waarschijnlijk niet al te veel afleiden door gevoelens die hem op een ander spoor willen zetten. De kans is groot dat hij veel kan bereiken.

Voor jou de uitdaging om je coachee ook de andere kant te laten ervaren. De kant van het gevoel. Hem echt te laten leven. Stel geluk niet uit. Echt genieten en niet alleen van de doelen die hij heeft bereikt maar ook van de weg er naar toe. Goed voor jezelf zorgen en jezelf verwennen zijn goede opdrachten.

Slecht zelfbeeld
Er zijn coachees die de dingen doen uit schuldgevoel of uit angst om te kort te schieten. Hij kan het idee hebben dat alles moet omdat hij anders faalt of niet de moeite waard is. Het resultaat van deze motivatie is dat hij voortdurend probeert (!) te doen wat hij denkt dat anderen van hem verwachten. Hij is een ster in gedachtenlezen en invullen.

Het gevaar hiervan is dat zijn eigenheid, zijn echtheid in de knel komen. Wat zijn zijn eigen authentieke drijfveren? Hoe wil hij zijn leven leiden: door het te laten bepalen door zaken waarvan hij denkt dat ze ‘moeten’ of ‘horen’? Of neemt hij het besluit om het leven te leven.
Door het versterken van zijn zelfvertrouwen, durft hij vaker te kiezen voor zichzelf, ook al vinden anderen dat raar. Het wordt dan ook makkelijker om de schuldgevoelens naast zich neer te leggen.

Externe drijfveren
Sommige coachees hebben een stok achter de deur nodig. Een duwtje in de rug. Ze komen in beweging als er een beloning of straf in het vooruitzicht ligt. Hun drijfveer ligt dan buiten henzelf. Ze komen niet in actie omdat ze daar plezier aan beleven, maar vanwege iets anders. Bijvoorbeeld: ‘er moet toch brood op de plank’ of ‘iemand moet het doen’. Hij doet dus dingen omdat anderen dat belangrijk vinden of wat hij denkt dat anderen belangrijk vinden. Het is vaak sociaal wenselijk gedrag. Dit kan uiteindelijk tot stress, depressie, burn-out enz. leiden. Want ze missen zingeving en passie.

Stok of wortel
Je coachee doet de dingen om iets prettigs te krijgen, bijvoorbeeld geld, status, goedkeuring, aandacht of iets vervelends te vermijden, bijvoorbeeld een boete, gezeur, uitsluiting. Je coachee maakt zichzelf hiermee sterk afhankelijk van zijn omgeving en van de normen en waarden die daar gelden.
Doordat hij zo naar buiten is gericht, is de valkuil dat hij misschien niet werkelijk innerlijk blij kan worden. Hij doet immers veel dingen die anderen waardevol vinden en niet hij zelf.

Bij deze coach vraag is het aan hem (en jou) om te achterhalen waarom zijn drijfveren zo sterk buiten hemzelf liggen. Vindt hij het eng of spannend of lastig om te voelen wat hij zelf wil? Hij mag op zoek gaan naar de dingen waarvoor hij blij van wordt, waar zijn hart van gaat zingen, die hij belangrijk vindt. Als hij zich daar meer door laat leiden zal hij merken dat

Innerlijke beloningen uiteindelijk bevredigender zijn dan externe.

Dat is toevallig..
Het kan ook zijn dat je coachee die dingen doet omdat ze op dat moment op zijn pad komen. Het lijkt toeval. Hij laat zich meeslepen en beïnvloeden door anderen en gebeurtenissen. Je coachee heeft het gevoel dat hij er weinig grip op heeft. Het overkomt hem. Hij staat duidelijk aan de kant voor de oorzaak.

Bij deze coach vraag is het de hoogste tijd om te reflecteren en te bezinnen. Wat wil je coachee nu echt en hoe kan hij dat bereiken. Daarnaast is het belangrijk om te werken aan het versterken van zijn zelfvertrouwen. Doen wat hij zelf wilt in plaats van met elke wind mee waaien, vereist ruggengraat.