Daar staat ze. Langs de kant van de snelweg N1 van Limpopo naar Kaapstad. Opeens als of ze uit het niets gekomen is. Uitgestrekte vergezichten met alleen maar natuur. Door de langdurige droogte heeft het Afrikaanse landschap meer weg van de Karoo woestijn.
Daar staat ze. Een dame, moeilijk in te schatten hoe oud of jong ze is. Het maakt niet uit. Wat het plaatje zo bijzonder maakt, is dat deze zwarte Afrikaanse dame langs de snelweg staat met een koffer. Een trolley. Waarschijnlijk een die je mee mag als handbagage in het vliegtuig. Haar handgreep staat uitgerekt. Als of ze elke moment kan worden opgehaald. Waar komt ze van daar? Waar gaat ze heen?

Eigenaarschap
In mijn consultancy werk was standaard mijn opening: “Ik kom om te gaan”. Met andere woorden ga niet op mij leunen, want voor je het weet, ben ik gevlogen. Niet omdat ik de mensen met wie ik werk niet belangrijk vind, nee het gaat om eigenaarschap. Ik geloof er heilig in dat ieder mens op zijn eigen benen kan staan en dat hij over alle hulpbronnen beschikt die hij nodig heeft.

9+ filosofie
Misschien klinkt het heel gemakkelijk. Want ik laat de verantwoordelijkheid volledig bij de ander. Natuurlijk doe ik wel wat er van me wordt verwacht en het liefst meer. De 9+ filosofie. Het overtreffen van een verwachting. Wat je niet van mij kan verwachten, is dat ik het voor je ga doen.

Slachtoffers
Het gevolg als ik de verantwoordelijkheid overneem van de ander, zeg ik (onbewust): jij kan het niet, ik doe het voor je. Met andere woorden ik maak je afhankelijk van mij want jij kunt het niet alleen. Ik maak de ander daarmee klein. Helemaal niet nodig.

#DTV
Een wijze les van een collega: ‘Het gaat er niet om wat je kunt, het gaat erom wie je kent’. Je hoeft het namelijk niet alleen te doen. Je mag altijd om hulp vragen. De meeste mensen, met name vrouwen, vinden het nog niet zo gemakkelijk om aan de bel te trekken. Ook mijn motto is lang geweest: ‘Ik doe het zelf wel’. Onnodig en zonde van mijn energie. En bovenal heel jammer voor mijn omgeving want ik gaf hen geen kans om mij te helpen.

Gedachten lezen
Een tijd lang dacht ik of liever gezegd ging ik er vanuit dat de ander wel zag wat ik nodig had. Alleen kun je niet van je omgeving of anderen in het algemeen verwachten dat ze zien waar jij mee worstelt. En gelukkig maar, want anders zouden ze onze gedachten kunnen lezen. Juist wij als coach zijn ons er erg van bewust wat de risico’s zijn als we zaken gaan invullen voor de ander. Toch?

Over vragen
Ria was een coachee die geen problemen had met het inschakelen van hulp. Sterker nog zij deed het bijna non-stop. Op jonge leeftijd had zij geleerd om te vragen en deed dat ook vol vuur. Meestal op de “prinsessen-manier” van “oh ik zoek een sterke man die de deksel van de jampot kan open draaien, want ik ben maar een ‘zwak’ vrouwtje”. Ze zocht continu naar een held, iemand die haar kon redden. Het werd me al snel duidelijk dat zij de gave had om mensen om haar vinger te winden. Iedereen vloog voor haar. Zelfs mijn assistente.

De bal terug kaatsen
Toen leerde ze mij kennen. Haar coachvraag ging totaal niet over dit gedrag. En toch was dit de olifant in de kamer. Nu ken je mij (misschien al) een beetje. Ik legde de bal vrij snel terug. Dus Ria kreeg een ‘nee’ te horen. Vol ongeloof keek ze me aan. En herhaalde ze haar vraag. En ik gaf hetzelfde antwoord: ‘nee’. Nou hoe was het mogelijk. Ze was totaal van haar stuk. Het woord ‘nee’ had ze nog niet zo vaak gehoord. Dat was duidelijk.

Het licht gezien
Toen we het voorval bespraken, was duidelijk dat er een andere Ria tegenover mij zat. Het had veel indruk op haar gemaakt. Nog nooit had iemand haar zo teleurgesteld. En toen ze de scene analyseerde viel haar op dat dit eerder was gebeurd. En wel in haar relatie. Als reactie op zijn afwijzing, had ze de relatie direct beëindigd. Dat wilde ze bij mij ook doen. Weglopen. Alleen hield ik verbinding.

Vragen staat vrij
Er was Ria geleerd dat ze alles mocht vragen. Altijd. Alleen had niemand haar verteld dat het antwoord ook anders kon zijn dan dat zij verlangde. Je hebt namelijk geen invloed (in een gezonde gelijkwaardige relatie) op de ander. Je kunt vragen en het betekent niet automatisch dat je het ook krijgt. Dit was een belangrijke les voor haar.

Gemiste kansen
Inmiddels waren we al kilometers verder en nog steeds zat ik met mijn gedachten bij de dame met de koffer. Had ik nu maar gestopt om het haar te vragen. Het enige dat ik kan doen is, fantaseren en loslaten. Gelukkig helpt het schrijven van zo’n blog daar goed bij.